< terug naar overzicht
7 januari 2021
Agrivoltaics: tegelijk peren én stroom oogsten
Wetenschappers van de KU Leuven hebben in een proefopstelling zonnepanelen geïnstalleerd boven een bestaande perenboomgaard. Als partner in het Vlaamse VLAIO TETRA project Agrivoltaics zal Innovatiesteunpunt meewerken aan het vertalen van het onderzoek naar bruikbare verdienmodellen voor de landbouwbedrijven.
Landbouwgronden zijn te schaars en te vruchtbaar om alleen te gebruiken voor zonnepanelen. Daarom is de landbouwsector erg benieuwd naar de voordelen van agrivoltaics. Ze kunnen de inkomenszekerheid van landbouwers verhogen en de gewassen beschermen tegen vorst of zonnebrand.
De uitdagingen van een agrivoltaics opstelling zijn niet min. De opbrengst van de teelt moet vanzelfsprekend voldoende groot blijven. Daarnaast moeten ook de knelpunten voor de integratie van deze extra energie worden aangepakt, zoals bijvoorbeeld de vaak lange en moeilijke procedures rond vergunningen en elektriciteitsaansluitingen of de onzekerheid rond steunmaatregelen. Of de wetgeving rond het delen van energie, al dan niet in een energiecoöperatie.
Proefopstelling agrivoltaics (foto: Innovatiesteunpunt)
Op zoek naar een balans tussen energie- en perenopbrengst
Bij het ontwerpen van de agrivoltaics proefinstallatie boven de bestaande boomgaard moesten de onderzoekers met verschillende factoren rekening houden.
Elke bomenrij in de boomgaard wordt nu beschermd tegen hagel. Om dit te kunnen blijven doen, volgt de nieuwe constructie de perceelsoriëntatie. De manier waarop de boomgaard is ingeplant, bepaalt dus de oriëntatie en de tussenafstand van de zonnepanelen en heeft bijgevolg een impact op de energieproductie en op de schaduw die op de bomen valt. De constructiehoogte hangt af van de landbouwvoertuigen die worden gebruikt. Bij de proefinstallatie werden de bestaande houten palen van het hagelnet hergebruikt.
Een belangrijke uitdaging was het omgaan met de windlasten. Omdat het niet mogelijk is om een vaste (beton)verankering te voorzien in landbouwgebied, werkten de onderzoekers met grondankers met staalkabels. De windlast werd verkleind door gebruik te maken van ‘dakjes’, een soort dakkapellen met een kleine tilt.
Tenslotte moesten de onderzoekers op zoek naar een balans tussen de opbrengst van energie enerzijds en die van de peren anderzijds. Direct zonlicht valt best zo veel mogelijk tussen de bomenrijen. De zonnepanelen zelf moeten semi-transparant zijn om voldoende diffuus licht voor de bomen te kunnen garanderen. De transparantiegraad wordt bepaald in functie van het gewas en van de hoogte en de oriëntatie van de panelen. Voor deze eerste agrivoltaics installatie plaatsten de onderzoekers panelen met een dekkingsgraad van 30%.
Prioriteitenlijst agrivoltaics teelten
Niet elke teelt en elke akker komt natuurlijk in aanmerking voor agrivoltaics. De KU Leuven stelde een lijst op van gewassen waaraan prioriteitsscores werden toegekend. Centraal hierin staat de lichtrespons van het gewas op verschillende beschaduwingspercentages. Welke zoninstraling is minimum nodig? Andere selectiecriteria zijn de bewerkbaarheid van de akkers, teeltrotatie en eventuele reeds aanwezige constructies. De zogenaamde medium en high value crops zoals bijvoorbeeld appelen, peren, aardbeien en bessen worden vandaag vaak al beschermd door allerhande constructies voor vorst, hagel en zonnebrand. Deze zouden we relatief eenvoudig kunnen vervangen door constructies met geïntegreerde zonnepanelen. Op basis van de scores die aan elk van deze criteria werden toegekend, maakten de onderzoekers een ranking van de gewassen.
Voor de toepasbaarheid van agrivoltaics in een specifiek landbouwbedrijf zal natuurlijk ook moeten gekeken worden naar onder meer de perceelsgrootte, erosiegevoeligheid en mogelijke overlap met hoogspanningslijnen. Welk deel van de zelf geproduceerde energie kan het bedrijf bovendien zelf ogenblikkelijk verbruiken?
Meer info: Marleen Gysen (marleen.gysen@innovatiesteunpunt.be),
Bron: Boer & Tuinder, 22 oktober 2020
< terug naar overzicht