Alternatieven voor de gloeilamp in de aardbeiteelt

In de teelt van aardbeien speelt stuurlicht een cruciale rol om dormantie te doorbreken wanneer de planten onvoldoende koude hebben gekregen. Zeker bij doorteelten en vroege stookteelten is dit noodzakelijk voor voldoende strekking van de plant. Nu de gloeilamp van de markt is verdwenen,  hebben aardbeitelers nood aan waardige alternatieven. Fabrikanten ontwikkelen wel nieuwe lampen, maar werken deze goed in de praktijk? En hoe zit het met het energieverbruik?

Belang van stuurlicht

Tussen de najaarsteelt en de doorteelt gaat de plant in winterrust en valt de groei stil. De koude die de plant vangt, zorgt voor een vlotte weggroei en betere strekking in het voorjaar. Ook voor vroege stookteelten is de hoeveelheid koude van belang voor een goede strekking. Echter, bij een korte winter onder glas kunnen de nodige koudepunten niet steeds gehaald worden met een slechte strekking en bloemkwaliteit, minder bladmassa en dus een lagere productie tot gevolg. Dit gebrek aan koude kan deels gecompenseerd worden met stuurlicht. Met het verdwijnen van de gloeilamp, is een alternatief nodig voor de aardbeienteelt. Spaarlampen en verschillende nieuwe LED-lampen zijn ondertussen beschikbaar, maar vormen deze een waardig alternatief voor de klassieke gloeilamp? Inagro testte enkele lamptypes in een vroege stookteelt met Sonata en Clery en volgde het energieverbruik, alsook de plantrespons van nabij op.

Spectrum en energieverbruik

In de proef werden 4 lamptypes opgenomen (Tabel 1). De gloeilamp deed dienst als referentie. Daarnaast lagen een spaarlamp en de Philips Greenpower LED Flowering lamp (18 W W/DR/FR) aan in de proef. Omdat we merken dat telers in de praktijk ook vaak naar goedkope LED-lampen grijpen, namen we ook een LED-lamp van Philips voor thuisgebruik op in de proef. We zien namelijk dat deze ook in de praktijk gebruikt wordt. De belichting werd ingeschakeld van 17u30 tot 08u00. Afhankelijk van het lamptype gebeurde dit continu of cyclisch (30 minuten per uur). We startten met belichten op 29 december 2015 en gingen door tot 10 of 18 februari, in functie van de strekking van het gewas.

Onderstaande tabel geeft het theoretisch en het gemeten energieverbruik. De LED-lamp van Philips voor thuisgebruik had het laagste theoretisch en gemeten energieverbruik, de gloeilamp het hoogste. Door een probleem met de computerinstellingen brandden alle lamptypes tijdelijk continu. Er kan dus verwacht worden dat het energieverbruik van de gloeilamp en de Philips LED Flowering lamp lager zal zijn indien continu cyclisch wordt belicht.      

Tabel 1: Overzicht van de verschillende lamptypes, hun theoretisch en gemeten energieverbruik

Het spectrum van de lampen wordt weergegeven in Figuur 1. De gloeilamp kent een continu spectrum waarbij alle golflengtes worden uitgezonden. Bij de LED Philips Greenpower LED zijn drie duidelijke pieken te zien in respectievelijk het blauwe, rode en verrode gebied. Bij de goedkope LED voor thuisgebruik zien we deze pieken niet onmiddellijk terug. In het spectrum van deze lamp zit wel een aandeel blauw en rood, maar slechts heel weinig verrood licht. Bovendien zijn de intensiteiten bij deze lamp beduidend lager. Tenslotte stellen we ook in het spectrum van de spaarlamp verschillende pieken vast, maar het spectrum bevat minder rood en verrood licht dan dat van de LED Philips Greenpower LED.

Naast het spectrum werd in de serre ook de lichtverdeling en lichtintensiteit ter hoogte van de planten opgemeten. We stelden bij de spaarlamp en de Philips LED-lamp voor thuisgebruik een duidelijk lagere intensiteit (ca. -50%) en minder goede verdeling vast dan bij de andere lampen.

Figuur 1: Spectra van de verschillende lamptypes opgenomen in de proef

Strekking en productie

Onder de gegeven omstandigheden lijkt de Philips LED Greenpower Flowering lamp te leiden tot een iets betere gewasstrekking dan de klassieke gloeilamp, zeker bij het moeilijker strekkende ras Sonata (Figuur 2). Het verschil bij het ras Clery is echter verwaarloosbaar. De goedkope Philips LED voor thuisgebruik en de spaarlamp presteren duidelijk minder goed en de strekking in deze objecten bleef duidelijk achter. Hierdoor moesten we in deze objecten 8 dagen langer belichten, wat het totale energieverbruik doet toenemen.

Jochen Hanssens, Inagro