De toekomst van niet-natuurlijke koelmiddelen

Er bestaan vier soorten synthetische koelmiddelen: CFK’s, HCFK’s, HFK’s en HFO’s. Sinds 1 januari 2015 zijn koelmiddelen die chloor bevatten (HCFK’s en CFK’s) verboden omdat koelmiddelen met chlooratomen kunnen zorgen voor een aantasting van de ozonlaag. Door de uitfasering van de HCFK’s en CFK’s (vb. R22) werd voornamelijk overgestapt op de HFK’s. Deze koelmiddelen hebben geen invloed op de ozonlaag, maar door hun chemische samenstelling hebben ze wel een belangrijke invloed op het broeikaseffect (GWP of Global Warming Potential). Het gebruik van HFK’s als alternatief voor ozonafbrekende koelmiddelen zal in de toekomst (2018-2030) echter ook sterk ingeperkt worden.

Beperken van het gebruik

De regelgeving omtrent HFK’s in Europa wordt beschreven in verordening 517/2014. Hierin staan drie belangrijke veranderingen om het gebruik van HFK’s te beperken.

• Een gebruiksverbod: Dit verbod zorgt ervoor dat er vanaf een vastgelegde datum koelmiddelen met een hoog GWP niet meer gebruikt mogen worden voor herstellingen of nieuwe installaties met een groot koelmiddelvolume. De installaties mogen wel onbeperkt blijven werken zolang er geen koelmiddel bijgevuld moet worden. Concreet zullen bijvoorbeeld koelmiddelen met een GWP hoger dan 2500 vanaf 1 januari 2020 niet meer op de markt gebracht worden en dus automatisch verdwijnen. Deze koelmiddelen (bv. R404a, R507) mogen vanaf dan niet meer gebruikt worden voor het bijvullen van installaties met een koelmiddelvulling van meer dan 40 ton CO₂ equivalent (+/- 10 kg R404a/R507). Tussen 2020 en 2030 mag men nog wel geregenereerd koelmiddel gebruiken. Vanaf 2030 zal er geen onderhoud of herstelling meer kunnen gebeuren aan deze installaties tenzij de volledige koelmiddelinhoud vervangen wordt door een milieuvriendelijker alternatief.
• Een productiebeperking: Het totaal CO₂-equivalent aan koelmiddelen dat in Europa geproduceerd of ingevoerd mag worden, wordt bepaald door een quotaregeling voor invoerders/producenten. Door de invoering van deze quota zal de productie de vraag niet kunnen volgen en zal de prijs van HFK ’s sterk stijgen. Koelmiddelen met een hoog GWP krijgen strengere quota waardoor de prijs per kg koelmiddel sterker zal stijgen dan bij een koelmiddel met laag  GWP.
• Eisen bij nieuwbouw: nieuwe kleine commerciële installaties (koelkasten, diepvriezers, airco’s, luchtontvochtigers, …) krijgen ook eisen op vlak van GWP van hun koelmiddelinhoud.  
  
  
  
  
  
  

  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  Figuur: geschat gemiddelde GWP van koelmiddelen op de markt als het gevolg van quotabeperkingen HFK’s (bron: ‘New EU F-gas regulation’, Bitzer)
  
  
  

Meer informatie?
Een uitgebreider artikel vind je op http://kce.thomasmore.be/in-de-kijker.html

Bert De Schutter
Lien Mertens
Thomas More, Kenniscentrum Energie (KCE)

contact: bert.deschutter@thomasmore.be