Donkerperiode opsplitsen in belichte teelt hydrosla toont besparingspotentieel

Doorgaans wordt sla in de hydroteelt belicht vanaf de vroege ochtend tot na zonsondergang. Als het licht ook ’s nachts aan gezet wordt, kan er flink bespaard worden op elektriciteitskosten dankzij het lagere nachttarief. Bovendien levert het belichten buiten de piekperiode een minimum aan lichthinder op voor de omwonenden.

Proefopzet

Op het Proefcentrum voor de Groenteteelt (PCG) werd sla geteeld zowel met twee licht- en donkerperiodes als met één onafgebroken donkerperiode van negen uur (zie Figuur 1). Bij het lichtregime van de planten die twee donker- en lichtperiodes kregen i.p.v. één, was de eerste donkerperiode 6u15 lang en de tweede 2u45. Deze proeven werden aangelegd in de MGS-serreafdeling, die voorzien is van Philips Led Toplight DR/W LB met een belichtingsintensiteit op kropniveau van ongeveer 78 µmol/m²s. Tijdens deze proeven was het verschil in ontvangen hoeveelheid licht tussen beide objecten kleiner dan 2,7%.

Figuur 1 – Instelling van de twee lichtregimes. Bovenaan: lichtregime met één vaste donkerperiode van 9 uur. Onderaan: lichtregime met twee vaste donkerperiodes, één van 6 uur en 15 minuten en één van 2 uur en 45 minuten. De tijdstippen waarop de lampen aan- en uitgingen veranderden met het lengen en korten van de dagen (grijs = volledig donker; geel = led-belichting; oranje = zonlicht; geel met oranje strepen = zonlicht + led-belichting).

Geen significante verschillen in teeltresultaat

Het effect op het elektriciteitsverbruik, de opbrengst en de kwaliteit bij rode eikenbladsla (Xandra en Mondaï) werd van 8 januari tot 21 februari 2017 opgevolgd en bij kropsla (Prestaria en Lucrecia) van 28 januari tot 15 maart 2017. Bij geen enkele proef konden er  duidelijke verschillende op vlak van opbrengst en kwaliteit waargenomen worden. Tijdens de teelt werd in beide behandelingen een Pythium-aantasting gevonden. Ook randaantasting was in beide objecten vrij sterk aanwezig. Om uit te sluiten of de belichtingsstrategie een invloed heeft gehad op de randaantasting, worden de proeven in de winter van 2017-2018 herhaald. Door te belichten met een onderbroken donkerperiode kon per teelt 3 tot 6% op de elektriciteitskosten worden bespaard. Een mooi resultaat dat natuurlijk altijd afhankelijk is van de bedrijfssituatie en de teeltperiode.

In Figuur 2 wordt een rekenvoorbeeld weergegeven voor 1 ha winterteelt van kropsla waarbij het standaard en het aangepaste belichtingsregime met elkaar vergeleken worden, dit voor zowel LED als SON-T belichting. In totaal kwamen we hiermee tot een mogelijke besparing van 1500-2500 EUR per ha aan elektriciteitskosten tijdens het hele belichtingsseizoen.

Figuur 2 – Rekenvoorbeeld elektriciteitsbesparing d.m.v. een aangepast belichtingsregime bij de hydroteelt van sla. Het relatief verschil in brandduur van de lampen is het percentage dat de lampen van het aangepaste regime minder gebrand en dus minder gekost hebben omwille van een minder optimale sturing.

Besluit

Het opsplitsen van de donkerperiode in de belichte teelt van hydrosla toont op het eerste zicht een niet te verwaarlozen besparingspotentieel, nl. 3 à 6 % op elektriciteitskosten. Daarbovenop kunnen bedrijven zonder wkk ook nog op de stookkosten besparen doordat er geteeld wordt vóór het koudste moment van de nacht. Een herhaling van deze proef is wel nog vereist om de haalbaarheid verder te onderzoeken vooraleer het kan aanbevolen worden in de praktijk.