Kostprijs dynamisch belichten in azalea

Hoe werkt Dynagrow?

Met assimilatiebelichting kunnen we lichttekorten die optreden in het najaar, de winter en het voorjaar opvangen. Bij de klassieke belichtingsstrategie wordt een vaste periode gekozen waarbinnen de lampen worden aangeschakeld en in geval van een te hoge instraling worden afgeschakeld. Dynagrow werkt anders: deze tool houdt rekening met een streefwaarde die je zelf opgeeft (DLI of Dagelijkse Licht Integraal), het weer (nu en de komende dagen), alsook de verwachte elektriciteitsprijzen (Spot Belpex).

Test in de forcerie van azalea

In december 2022 startten we een proef om de aansturing van de belichting via de Dynagrow-tool te vergelijken met de klassieke aansturing op basis van tijd en stralingsintensiteit. Bij de programmatie in Dynagrow wordt het behalen van de gewenste DLI als hoofdprioriteit ingevoerd, de kostprijs van de elektriciteit kreeg prioriteit twee en het aantal keer aan- en uitschakelen van de lampen prioriteit 3.

De kostprijs van de belichting werd berekend op basis van de belichtingstijdstippen en de elektriciteitsprijzen op dat moment. Verder werd ook de invloed van het verschil in belichtingstijdstippen op de bloei en kwaliteit van de azaleaplanten opgevolgd.

Goedkoper belichten?

Tijdens de proefperiode bepaalden we per week het aantal branduren van de lampen in de proefafdelingen en de daarmee gepaarde gaande (theoretische) kost op basis van de Spot Belpex-prijs (Tabel 1). De kostprijs uitdrukken in €/m² geeft een beeld van het economische voordeel, maar geeft niet volledig weer of er ook effectief aan goedkopere tarieven werd belicht door Dynagrow. Daarom werd ook de kostprijs per branduur berekend. Al deze berekeningen deden we voor de hele proefperiode van 13 december 2022 tot 23 februari 2023.

De berekeningen in Tabel 1 tonen dat er bij de Dynagrow-strategie minder werd belicht. Dit omdat het programma soms vastliep (daarom hebben we geen gegevens voor week 9) en omdat de weersvoorspellingen niet altijd accuraat waren. De berekende kostprijzen bevestigen dat Dynagrow er wel degelijk in slaagt om op goedkopere momenten te belichten. Gemiddeld hebben we met Dynagrow € 0,76/branduur betaald, in vergelijking met € 0,83/branduur bij de klassieke strategie. In totaal werd met de Dynagrow-strategie theoretisch € 3,35/m² bespaard aan belichtingskosten voor de periode van 13 december 2022 tot 23 februari 2023.

Verschillen in bloei bij 4 cultivars

Om na te gaan of de aangepaste belichtingsstrategie een impact heeft op de forcerie van azalea, werd wekelijks de bloei beoordeeld door het totaal aantal bloemknoppen te tellen en telkens het aantal gesloten bloemknoppen, kleurtonende bloemknoppen, bloemknoppen in kaars en open bloemknoppen te tellen. Op basis van deze tellingen werd de flowerindex (FI) berekend (= aantal kleurtonende knoppen *1 + aantal in kaars *2 + aantal open bloemen *3). Hoe verder in bloei, hoe hoger de FI. Daarnaast werden ook storende diefjes geteld.

Het aantal branduren bij de Dynagrow-strategie lag lager, waardoor we ook een effect kunnen verwachten op het vlak van het forcerieresultaat. Desondanks zien we dat dit geen significante invloed had op de bloei van de azaleaplanten in de eerste periode (december – januari) (Tabel 2). Bij cultivars Michelle-Marie en Franciska zagen we zelfs een snellere bloei in de Dynagrow-afdeling en werden ook minder storende diefjes geteld.

Bij cultivars Meggy en Kint Bont (periode januari – februari) liep de bloei bij de Dynagrow-strategie achter op die van de klassieke strategie en werden ook meer storende diefjes geteld. Door het grote verschil in branduren en gerealiseerde DLI in beide proefafdelingen kunnen we niet eenduidig besluiten of het verschil in bloei te wijten is aan het verschil in belichtingstijdstippen of aan het verschil in hoeveelheid licht dat de planten kregen.

Ook andere teeltparameters integreren

Uit deze proeven kunnen we besluiten dat het met Dynagrow mogelijk is om slimmer en goedkoper te belichten, zonder in te boeten aan plantkwaliteit. Betere voorspellingen van de energieprijzen en het weer (straling) kunnen het programma nog beter maken en de besparingen nog vergroten.

Een volgende stap in de verdere verfijning van Dynagrow is het nog beter nastreven van de gewenste DLI en daaraan gekoppeld het uitwerken van een optimalisatie op vlak van gewasgroei en opbrengst/kwaliteit. Zo zal er niet alleen met licht maar ook met andere teeltparameters (CO2, temperatuur…) rekening gehouden worden.

Meer info?

Eva Reybroeck
PCS - Proefcentrum voor sierteelt
Eva.Reybroeck@pcsierteelt.be

Onderzoek met steun van de Vlaamse Overheid, het Agentschap Innoveren & Ondernemen, de Europese Unie, de Provincie Oost-Vlaanderen, Boerenbond en AVBS, dé sierteelt- en groenfederatie.