Vlaanderen en Nederlands Limburg versterken innovatiekracht in glastuinbouw

Een beredeneerd gebruik van fossiele energie is een absolute noodzaak om tot een duurzame samenleving te komen. Het project GLITCH wil daarom inzetten op de ontwikkeling van innovatieve energie-efficiënte en klimaatneutrale teelttechnieken en -systemen in de glastuinbouw.

GLITCH

Op 1 juni 2018 ging het project GLITCH (GLastuinbouw InnoveerT door Co-creatie met koolstofarme Hightech) van start dat werd goedgekeurd door Interreg Vlaanderen-Nederland. Het is een samenwerking tussen twaalf Vlaamse en Nederlandse partners: praktijkcentra (Proefstation voor de Groenteteelt, Proefcentrum Hoogstraten, Innoveins), universiteiten (UGent, UAntwerpen), hogeschool (Thomas More), toegepast onderzoek (ILVO, Blue Engineering), bedrijven (Maurice Kassenbouw, EMS) en facilitators (Brightlands campus Greenport Venlo, BlueHub).

De glastuinbouwsector in de grensregio Vlaanderen-Nederland behoort tot de absolute wereldtop. Zowel de provincie Antwerpen als de provincie Limburg in Nederland zijn toonaangevend. Naast een sterke agrofoodsector herbergt de grensregio ook een zeer sterke hightech sector. Veel hightech sluit echter niet aan bij de behoeften van tuinders, is nog niet toepasbaar in marktproducten, niet marktgedreven of concurrentieel, en niet afdoende milieu-efficiënt in termen van CO₂-reductie.

Hoe kunnen bedrijven door co-creatie met relevante stakeholders tot een succesvolle, koolstofarme innovatie komen? 

GLITCH zet in op het innovatieproces zelf. Ondernemers in de glastuinbouwsector, die willen innoveren, hebben ervaren dat steeds meer innovaties alleen mogelijk zijn door samenwerking met stakeholders in de keten, eindklanten en -gebruikers, en in samenwerking met kennisinstellingen.
GLITCH zal meerdere workshops en overlegmomenten organiseren, waarbij verschillende partijen rond de tafel gaan zitten om tot een praktijkklare technologie te komen. Door intense samenwerking geloven de twaalf Vlaamse en Nederlandse partners erin om tot concrete innovaties te komen met een duidelijke invloed op CO₂-reductie. Op deze manier willen we actief bijdragen aan een duurzame sector.

We beogen diverse thema’s rond energiegebruik in de teelt van tomaat, sla, komkommer, aardbei en paprika. De concrete innovatieprojecten zijn:

Energie- efficiënte teeltsystemen en –technieken

• Klimaat efficiënte belichtingssystemen: Efficiënte belichtingssystemen zoals LED, bieden potentieel om de energie-input per geoogst product te reduceren en dus bij te dragen tot een klimaat efficiëntere teelt. Binnen tomaat, sla en komkommer wordt dit systeem verder doorontwikkeld.

• Klimaat efficiënte teeltsystemen: Meerlagenteelt of tussenplanting verhoogt de productie per grondoppervlak zonder de energie-input te moeten verhogen. Dit potentieel wordt bekeken voor de teelten van aardbei en komkommer.

• Benutting van laagwaardige warmte: Door ook de laagwaardige warmte te gebruiken van opgewekte energie, verhoogd de efficiëntie van het volledige systeem. Verschillende afgiftesystemen worden geëvalueerd en beoordeeld onder praktijkcondities.

• Gebruik van CO₂ met behoud van luchtkwaliteit: Door CO₂ uit rookgassen te gebruiken wordt deze efficiënt ingezet en draag dit bij tot de reductie in CO₂-uitstoot. Hierbij dient de luchtkwaliteit in de serre wel gewaarborgd te blijven.

• Plasmatechnologie als energie-efficiënte stikstofbron: Het huidige procedé om stikstof als meststof te generen is energie-intensief. Door gebruik te maken van plasmatechnologie wordt de energie-input per kilogram gegenereerde stikstof sterk gereduceerd.

Klimaat neutrale teeltsystemen en –technieken

• Ontwikkeling & introductie in de praktijk van energy balancing (EB) dagschermen: Deze innovatie schermen bezitten betere isolatie-eigenschappen waardoor de warmte-energie in de serre beter gebufferd is. Tevens is de energiebalans van de serre zonder verwarming benaderend in evenwicht en kan dus sterk bijdragen aan een klimaatneutrale glastuinbouw.

• Ontwikkeling energy balancing (EB) nachtschermsysteem: Deze schermen bezitten hoge isolatie-eigenschappen die de serres ‘s nachts isoleren en de nodige warmte-input reduceren tot een minimum met behoud van geschikte temperatuur.
  
  
• Ontwikkeling dampwarmtepomp: Door de inzet van een dampwarmtepomp kan men een serre actief gaan ontvochtigen met een minimaal verlies aan warmte-energie. Op deze manier zal een lagere CO₂-uitstoot gerealiseerd worden ten opzichte van klassieke ontvochtiging waarbij er actief naverwarmd wordt.

• Teeltproef: combineert de dag- en nachtschermen met de ontvochtigingsinstallatie om de totale CO₂-impact te evalueren in praktijkproeven.

Doe je mee?

Wil je graag meedenken of actief samenwerken rond deze thema’s, dan kan je steeds contact opnemen met Bart Van Calenberge van het Proefstation voor de Groenteteelt (bart.van.calenberge@proefstation.be).