Keuze kasdek bepaalt productie tomaat

Licht is de belangrijkste factor voor de teelt van tomaten. Hoe meer licht, hoe hoger de productie. Hoe het licht zich in een serre verdeelt, hangt af van het type glas. Hoe meer het licht kan doordringen in het gewas, hoe hoger de productie bij tomaat. Meer productie op eenzelfde oppervlakte levert een energiewinst op per kilogram geproduceerde tomaat.

De keuze van het glastype speelt bij de bouw van een serre een belangrijke rol. Een deel van het natuurlijk licht wordt door het glas tegengehouden. Licht is echter cruciaal om de nodige kilo’s vruchten te produceren. Één of meerdere procenten licht kan reeds een groot verschil maken op de winst. Het is daarom belangrijk om een correct glastype te kiezen dat voldoet aan bepaalde voorwaarden voor de teelt. Om zoveel mogelijk licht in de serre te krijgen kan je kiezen voor een glastype met een hoge lichttransmissie. Het is aan te raden om te kiezen voor glas met een dubbele anti-reflectie (AR) coating om dit effect te verhogen.

Meer verstrooiing van het licht leidt tot diepere lichtdoordringing

De teelt van tomaten staat verticaal. Dit betekent dat enkel de kop van de plant direct licht krijgt. De onderliggende bladeren krijgen minder licht door schaduwwerking. Hoe meer licht deze onderste bladeren krijgen, hoe meer ze bijdragen tot de fotosynthese en dus resulteren in meer groei. Om het licht dieper te laten doordringen in het gewas kan je kiezen om glas te plaatsen met diffuse eigenschappen. Diffuus glas zorgt ervoor dat het licht verstrooid wordt en zo dieper doordringt in het gewas. Het nadeel is dat meer licht zal gereflecteerd worden. Minder licht betekent minder warmte en dus zal er meer gestookt moeten worden. Een dubbele AR  coating zorgt er dan weer voor dat er minder licht wordt gereflecteerd, waardoor er geen extra energie input noodzakelijk is. De vraag of een teler voor veel of weinig lichtverstrooiing moet kiezen is al jaren voer voor discussie. Kies je voor veel licht en weinig lichtdoordringing of omgekeerd?

Effect van lichtdoordringing bij tomaat duidelijk

Planten die in de schaduwzijde van een plantenrij staan krijgen logischerwijze minder licht onderin het gewas, het omgekeerde geldt voor planten aan de zonzijde. Het effect van lichtdoordringing op het gewas weerspiegelt zich dan ook duidelijk in een meerproductie van 6% in productie van de planten aan de  zonzijde. In zowat elke proef doorheen de jaren op het Proefcentrum komt dit verschil tot uiting.

Een hoge lichtdoordringing wellicht meest interessant voor tomaat

Het verschil in lichtdoordringing werd opgemeten met behulp van PAR meters. Deze toestellen meten de hoeveelheid zichtbaar licht. Een opmerkelijke vaststelling was dat het licht bij heldere zomerdagen dagen dieper doordrong in een tomatenteelt onder diffuus glas (met lage lichtdoordringing), maar bij donkere dagen net het omgekeerde effect veroorzaakte. Doordat 2016 een zeer donker voorjaar kende konden we vlak voor de zomer een productieverlies van 4% optekenen onder het diffuus glas. Dit verlies werd tijdens de zomer opnieuw ingehaald waardoor het seizoen positief werd afgesloten met een productiewinst van 3%. Kanttekening hierbij is dat de prijzen van tomaten in het voorjaar hoger liggen dan in de zomer. De lichttransmissie van het glas bleek identiek tussen het diffuse en het standaard glas. In de praktijk zal het energieverbruik per kilogram geproduceerde tomaat dus hoger liggen onder dit type van diffuus glas. Theoretische berekeningen voorspellen alvast een extra productie van bijna 3% indien we gekozen hadden voor een glastype met een nog hogere mate van lichtverstrooiing.

Rob Moerkens
Proefcentrum Hoogstraten