Energie besparen Glastuinbouw Koeling

Koeling

Wat is het?

In het algemeen worden tuinbouwproducten bewaard om twee redenen. Koeling in de glastuinbouw laat naast een langer kwaliteitsbehoud ook een seizoenspreiding toe op de marktaanlevering van groenten en fruit, maar eveneens op vlak van plantmateriaal waardoor langer planten in het voorjaar mogelijk wordt. Naargelang de deelsector uit de tuinbouw zijn specifieke methoden ontwikkeld om de naoogst kwaliteit van het product zo optimaal mogelijk te houden.

Hoe werkt het?

Inspelend op verschillende factoren die gebonden zijn aan de respiratie van planten en geoogste vruchten (temperatuur, RV, O2-, CO2- en ethyleenconcentratie), bestaan er enkele bewaarsystemen die geïnstalleerd worden in een koelhuis:

- Mechanische koeling: Ademhaling wordt uitsluitend vertraagd door verlaging van de temperatuur. Om een voldoende homogene temperatuurverdeling (max. 1 °C verschil tussen warmste en koudste kist) te krijgen, moet er voldoende ventilatie zijn. Let wel, hoe kouder de verdamper, hoe droger de koelende lucht, hoe meer uitdroging en dus hoe meer nood aan een bevochtigingssysteem.
- CA-bewaring: Ademhaling wordt vertraagd door verlaging van de temperatuur en sturing van het koolzuurgehalte. Als richtlijn wordt de som van de gehalten aan O2 en CO2 gebruikt waarvan de waarde ongeveer 21% (5-6% O2 en 15-16% CO2) zou zijn.
- Gescrubde CA-bewaring: Zuurstofgehalte wordt nog verder verlaagd (tot 3%; m.b.v. een ‘scrubber’, ook wel wasser genoemd). De richtwaarde van som van de gehalten aan O2 en CO2 is hier kleiner dan 21%. Momenteel is er toenemende belangstelling voor dit systeem voor bolgewassen, aardbeiplanten en kleinfruit.
- ULO-bewaring: Bij dit systeem streeft men naar een O2-gehalte kleiner dan 2% en een CO2-niveau van 2-3%. Dit systeem biedt vele voordelen: naast optimalere bewaarcondities worden ook minder fysiologische aantastingen vastgesteld. Te lage zuurstofgehaltes echter leidt tot anaërobe ademhaling en dus productschade. Het DCS meetsysteem (gepatenteerd door ATO, Wageningen) vindt automatisch het laagst mogelijke zuurstofgehalte in een ULO-cel.

Voor alle bewaarsystemen behalve mechanische koeling is het gebruikelijk het O2-gehalte zo snel mogelijk te verlagen na een inkoelperiode van 5 à 7 dagen om de respiratie zo snel mogelijk te reduceren. Dit is mogelijk d.m.v. injectie van stikstofgas in de koelruimte.

CA-bewaringFiguur: Schema CA-bewaring 

Ook bestaan er pre-koelsystemen die als doel hebben een vluggere en meer uniforme koeling te bewerkstelligen zo snel mogelijk na de oogst. Voorbeelden hiervan zijn vacuümkoeling, hydrokoeling, hydro-vacuümkoeling, top/liquid icing en tenslotte geforceerde luchtkoeling (‘pressure cooling’, ‘forced aircooling’).

Wetgeving

Aparte koel-, productie- of bewaarcellen binnen de loods vallen niet onder de EPB-regelgeving.

Subsidies

Zie hier.

Tips

- Het opvolgen van de temperatuur in de kern van de vrucht is de beste manier om te weten of er voldoende gekoeld wordt, want productT > luchtT!
- Een aantal ethyleen-gevoelige groenten zijn: aubergines, andijvie, kropsla, komkommer, paprika, peterselie, spinazie, tomaten en veldsla.